Philosophia (

nec quicquam aliud est philosophia, si interpretari velis, quam studium sapientiae,

omnia quae in philosophiā tractantur,

ars est enim philosophia vitae,

videte ne quis vos decipiat per philosophiam,

circulus, in quo de philosophiā sermo habetur,

exercitatio propria duarum philosophiarum (i. e. Academicorum et Peripateticorum),

nec quicquam aliud est philosophia, si interpretari velis, quam studium sapientiae,

omnia quae in philosophiā tractantur,

ars est enim philosophia vitae,

videte ne quis vos decipiat per philosophiam,

circulus, in quo de philosophiā sermo habetur,

exercitatio propria duarum philosophiarum (i. e. Academicorum et Peripateticorum),

spectat simul agitque,

(opp. to spectativus) thesin a causa sic distinguunt, ut illa sit spectativae partis, haec activae,

(rhetorice) quia maximus ejus usus actu continetur, dicatur activa,

illustris, praeclarus, magnificus): de clarorum hominum factis illustribus et gloriosis satis hoc loco dictum,

quae si in privatis gloriosa sunt,

magnificum illud Romanisque hominibus gloriosum, ut Graecis de philosophia libris non egeant,

in illa fuga, nobis gloriosa,

mors,

consilia,

illa,

princeps,

gloriosissimae victoriae,

dies gloriosissimus,

quod ipsi Agamemnoni fuit honestum, habere, etc.... mihi vero gloriosum, te juvenem consulem florere laudibus,

bene de re publica mereri, gloriosum est,

quod quaesitur gloriosum an indecorum sit,

in saecula,

vos nequam et gloriosae,

(vir) mendax et gloriosus,

ubi illa magnifica et gloriosa ostentatio civitatis?

praepotens et gloriosa philosophia,

epistolae jactantes et gloriosae,

pavo, gloriosum animal,

esse gloriosi animi,

miles,

B. infra: vir,

deforme est, de se ipsum praedicare, falsa praesertim, et cum irrisione audientium imitari Militem gloriosum,

milites,

triumphare,

quia relicua gloriosius retinebat,

quod per ipsos confici potuit, gloriosissime et magnificentissime confecerunt,

exorsus es non gloriose magis a veritate quam, etc.,

mentiri,

proloqui,

amicitiam ostentare,

non aetate verum ingenio adipiscitur sapientia,

fac participes nos tuae sapientiae,

neque habet (erus meus) plus sapientiae quam lapis,

sedulo Moneo, quae possum, pro meā sapientiā,

quanta mea sapientia est,

erum anteëo sapientiā,

re enim iniquum est, sed tuā sapientiā fit aequissimum,

numquam enim temeritas cum sapientiā commiscetur,

quid virtus et quid sapientia possit, etc.,

sapientia prima (est), stultitiā caruisse,

insaniens sapientia,

ad sapientiam hujus nimius nugator fuit,

ita fit, ut mater omnium bonarum rerum sit sapientia, a cujus amore Graeco verbo philosophia nomen invenit,

sapientia hominis custos,

omnem spem salutis ad clementiam victoris et sapientiam contulisse,

quorum vobis pro vestrā sapientiā, Quirites, habenda est ratio diligenter,

sapientiae vocem audire,

studia sapientiae,

doctores sapientiae,

admirari soleo cum ceterarum rerum tuam excellentem, M. Cato, perfectamque sapientiam tum, etc.,

sapientia est, ut a veteribus philosophis definitum est, rerum divinarum et humanarum causarumque, quibus eae res continentur, scientia,

sapientia, quae ars vivendi putanda est,

ars est philosophia vitae,

istam oscitantem sapientiam Scaevolarum et ceterorum beatorum otio concedamus,

his temporibus audaciā pro sapientiā liceat uti,

sapientia constituendae civitatis,

qui propter ancipitem, quae non potest esse sejuncta, faciendi dicendique sapientiam florerent,

sapientiae professor,

si vis, dabo tibi testes,

si voltis,

si placet,

1, 21, 34: si tuo commodo fleri potest,

si studia Graecorum vos tanto opere delectant,

si populus plurimum potest,

si Massilienses per delectos cives summā justitiā reguntur, inest tamen, etc.,

quid est, Catilina, quod jam amplius exspectes, si nec privata domus continere voces conjurationis tuae potest? si illustrantur, si erumpunt omnia?

si pudor quaeritur, si probitas, si fides, Mancinus haec attulit,

Si quaerimus, cur, etc.,

magnifica quidem res, si modo est ulla,

deliget populus, si modo salvus esse vult, optimum quemque,

quae (virtus) est una, si modo est, maxime munifica,

si quisquam est facilis, hic est,

si ulla res est, quam tibi me petente faciendam putes, haec ea sit,

SI AGNATVS NEC ESCIT, GENTILIS FAMILIAM NANCITOR, Fragm. XII. Tab. in Collat. Leg. Mos. et Rom. 16, 4: quae (libertas), si aequa non est, ne libertas quidem est,

id si minus intellegitur, ex dissensionibus percipi potest,

dicito, si quid vis, non nocebo,

si qui sunt, qui philosophorum auctoritate moveantur,

si quid generis istiusmodi me delectat, pictura delectat,

si aliquid dandum est voluptati,

four times repeated,

noli mirari, si hoc non impetras,

ecquid mirum est, si tam ab amico animo pacem petit? Curt 4, 11, 4: miraris, si superbiam tuam ferre non possumus?

With a negative conclusion, to denote that, although the condition is true, or is conceded, a certain inference does not follow: nec, si omne enuntiatum aut verum aut falsum est, sequitur ilico esse causas, etc.,

nec. si non obstatur, propterea etiam permittitur,

si veniam meretur qui inprudens nocuit, non meretur praemium qui inprudens profuit,

nec ideo ignis minus urere potest, si in materiam incidit inviolabilem flammis,

ea si erant, magnas habebas omnibus, dis gratias,

si quis antea mirabatur, quid esset, quod, etc.,

SI MEMBRVM RVPIT NI CVM EO PACIT TALIO ESTO, Fragm. XII. Tab. ap. Fest. s. v. talio, p. 363 Müll.: si animum contulisti in istam rationem, etc.,

si Roma condita est secundo anno Olympiadis septimae, etc.,

quos (tyrannos) si boni oppresserunt, recreatur civitas: sin audaces, fit illa factio,

si ita sensit, ut loquitur,

1, 27, 43: si modo hoc in Lycurgi potestate potuit esse,

si modo in philosophiā aliquid profecimus,

si quid sceleste fecit,

si quam opinionem jam vestris mentibus comprehendistis, etc.,

si quando regi justo vim populus attulit regnove eum spoliavit, etc.,

minime mirum, si ista res adhuc nostrā linguā inlustrata non est,

quid mirum, si haec invitus amisi?

miraris, si eo tempore matrona dicere potuit, escende?

minime est mirandum, si vita ejus fuit secura,

quod si fuit in re publicā tempus ullum, cum, etc., tum profecto fuit,

si quisquam fuit umquam remotus ab inani laude, ego profecto is sum,

etenim si nulla fuit umquam tam imbecillo mulier animo, quae, etc., certe nos, etc.,

si umquam in dicendo fuimus aliquid, tum profecto, etc.,

non, si tibi ante profuit, semper proderit,

non, si Opimium defendisti, idcirco te isti bonum civem putabunt,

neque enim, si tuae res gestae ceterorum laudibus obscuritatem attulerunt, idcirco Pompeii memoriam amisimus,

nec, si capitis dolorem facit, inutilis hominibus sol est,

nec mirum, eos si orationes turbaverant,

si hoc ita fato datum erat, ut,

plausum si quis eorum aliquando acceperat, ne quid peccasset pertimescebat,

si quando nostri navem religaverant, hostes succurrebant,

si quando suis fortunis forte desperare coeperant,

alte spectare si voles, etc.,

si jam eminebit foras,

si me audietis,

si mutuas non potero certum est sumam fenore,

id persequar, si potero, subtilius,

nihil (offendet) si modo opus exstabit,

si quid te volam, ubi eris?

si nostram rem publicam vobis et nascentem et crescentem ostendero,

tum magis assentiere, si ad majora pervenero,

expediri quae restant vix poterunt, si hoc incohatum reliqueris,

1, 24, 38: pergratum mihi feceris, si de amicitiā disputaris,

accommodabo ad eam (rem publicam), si potuero, omnem illam orationem, etc.... quod si tenere et consequi potuero, etc.,

si potuero,

si potuerit,

si modo id exprimere Latine potuero,

si modo interpretari potuero,

si ne ei caput exoculassitis,

de iis te, si qui me forte locus admonuerit, commonebo,

si habeat aurum,

abire hinc nullo pacto possim, si velim,

si velim,

cum ipsi auxilium ferre, si cupiant, non queant,

si singulos numeremus,

si Scipionis desiderio me moveri negem,

si ad verba rem deflectere velimus,

si quis varias gentes despicere possit, videat primum, etc.,

O si angulus ille accedat, qui, etc.,

O mihi praeteritos referat si Juppiter annos,

also alone: si nunc se nobis ille aureus arbore ramus Ostendat nemore in tanto!

si quā fata aspera rumpas, Tu Marcellus eris,

qui si unus omnia consequi posset, nihil opus esset pluribus, etc.,

quae descriptio si esset ignota vobis, explicaretur a me,

si ullum probarem simplex rei publicae genus,

quod non fecissent profecto, si nihil ad eos pertinere arbitrarentur,

O si solitae quicquam virtutis adesset,

and without O: si mihi, quae quondam fuerat... si nunc foret illa juventus,

perii, si me aspexerit!

victus sum, si dixeris,

Romani si casu intervenerint,

si aliter accidisset,

tum magis id diceres, si nuper in hortis Scipionis affuisses,

mansisset eadem voluntas in eorum posteris, si regum similitudo permansisset,

si id fecisses,

si quis in caelum ascendisset, etc.,

si aliquid de summā gravitate Pompeius remisisset,

istae artes, si modo aliquid, valent, ut acuant ingenia,

aut nemo, aut, si quisquam, ille sapiens fuit,

plures haec tulit una civitas, si minus sapientes, at certe summā laude dignos,

educ tecum omnes tuos: si minus, quam plurimos,

utrum cetera nomina digesta habes an non? Si non... si etiam,

si haec civitas est, civem esse me: si non, exsulem esse, etc.,

hic venit in judicium, si nihil aliud, saltem ut, etc.,

si aliud nihil,

intelleges esse nihil a me nisi orationis acerbitatem et, si forte, raro litterarum missarum indiligentiam reprehensam,

vereor, ne nihil sim tui, nisi supplosionem pedis imitatus et pauca quaedam verba et aliquem, si forte, motum,

quod si in philosophiā tantum interest... quid tandem in causis existimandum est?

quod si fuit in re publicā tempus ullum... tum profecto fuit,

quod si exemeris ex rerum naturā benevolentiae conjunctionem, nec domus ulla nec urbs stare poterit,

quod si non hic tantus fructus ostenderetur et si ex his studiis delectatio sola peteretur: tamen, etc.,

apud Graecos opprobrio fuit adulescentibus, si amatores non haberent,

si diligit multitudo, si fidem habet, etc.,

unam esse spem salutis docent, si eruptione factā extremum auxilium experirentur,

illud ignoscere aequum erit, si... ne tuam quidem gloriam praeponam, etc.,

dixerunt, in eo verti puellae salutem, si postero die vindex injuriae ad tempus praesto esset,

adjecerunt, Scipionem in eo positam habuisse spem pacis, si Hannibal et Mago ex Italiā non revocarentur,

dixit errare, si qui in bello omnis secundos rerum proventus expectent,

errat, si quis existimat facilem rem esse donare,

si oportet velle sapere, dare operam philosophiae convenit. Oportet autem velle sapere, etc.,

si enim est verum, quod ita conectitur: si quis oriente Caniculā natus est, in mari non morietur, illud quoque verum est: si Fabius oriente Canicula natus est, Fabius in mari non morietur,

quae si exsequi nequirem, tamen, etc.,

quae si causa non esset, tamen, etc.,

quae si dubia essent, tamen, etc.,

ibo et visam huc ad eum, si forte est domi,

jam sciam, si quid titubatum est, ubi reliquias videro,

fatis incerta feror, si Juppiter unam Esse velit urbem,

primum ab iis quaesivit, si aquam hominibus in totidem dies, quot frumentum imposuissent,

id modo quaeritur, si (lex) majori parti et in summam prodest,

jam dudum exspecto, si tuom officium scias,

hanc (paludem) si nostri transirent, hostes exspectabant,

Pompeius eadem spectans, si itinere impeditos deprehendere posset,

non recusavit quo minus vel extremo spiritu, si quam opem rei publicae ferre posset, experiretur,

statui expectandum esse si quid certius adferretur,

Philopoemen quaesivit si Lycortas incolumis evasisset,

expertique simul, si tela artusque sequantur,

Helvetii nonnumquam interdiu, saepius noctu, si perrumpere possent, conati,

temptata res est, si primo impetu capi Ardea posset,

L. Minucium cum omni equitatu praemittit, si quid celeritate itineris proficere possit,

circumfunduntur hostes, si quem aditum reperire possent,

fame et inopiā adductos clam ex castris exisse, si quid frumenti in agris reperire possent,

pergit ad speluncam, si forte eo vestigia ferrent,

saxa volvebant, si quā Possent tectam aciem perrumpere,

ad Gonnum castra movet, si potiri oppido posset,

milites in praesidio erant, si quo operā eorum opus esset,

alii offerunt se, si quo usus operae sit,

Carthaginiensibus in Hasdrubale ita, si is movisset Syphacem, spes omnis erat,

consul aedem Fortunae vovit, si eo die hostis fudisset,

is in armis tenuit militem, si opus foret auxilio,

ut patricios indignatio, si cum his gerendus esset honos, deterreret,

si deus si dea es,

hostiam si deo, si deae immolabant,

si vis, dabo tibi testes,

si voltis,

si placet,

1, 21, 34: si tuo commodo fleri potest,

si studia Graecorum vos tanto opere delectant,

si populus plurimum potest,

si Massilienses per delectos cives summā justitiā reguntur, inest tamen, etc.,

quid est, Catilina, quod jam amplius exspectes, si nec privata domus continere voces conjurationis tuae potest? si illustrantur, si erumpunt omnia?

si pudor quaeritur, si probitas, si fides, Mancinus haec attulit,

Si quaerimus, cur, etc.,

magnifica quidem res, si modo est ulla,

deliget populus, si modo salvus esse vult, optimum quemque,

quae (virtus) est una, si modo est, maxime munifica,

si quisquam est facilis, hic est,

si ulla res est, quam tibi me petente faciendam putes, haec ea sit,

SI AGNATVS NEC ESCIT, GENTILIS FAMILIAM NANCITOR, Fragm. XII. Tab. in Collat. Leg. Mos. et Rom. 16, 4: quae (libertas), si aequa non est, ne libertas quidem est,

id si minus intellegitur, ex dissensionibus percipi potest,

dicito, si quid vis, non nocebo,

si qui sunt, qui philosophorum auctoritate moveantur,

si quid generis istiusmodi me delectat, pictura delectat,

si aliquid dandum est voluptati,

four times repeated,

noli mirari, si hoc non impetras,

ecquid mirum est, si tam ab amico animo pacem petit? Curt 4, 11, 4: miraris, si superbiam tuam ferre non possumus?

With a negative conclusion, to denote that, although the condition is true, or is conceded, a certain inference does not follow: nec, si omne enuntiatum aut verum aut falsum est, sequitur ilico esse causas, etc.,

nec. si non obstatur, propterea etiam permittitur,

si veniam meretur qui inprudens nocuit, non meretur praemium qui inprudens profuit,

nec ideo ignis minus urere potest, si in materiam incidit inviolabilem flammis,

ea si erant, magnas habebas omnibus, dis gratias,

si quis antea mirabatur, quid esset, quod, etc.,

SI MEMBRVM RVPIT NI CVM EO PACIT TALIO ESTO, Fragm. XII. Tab. ap. Fest. s. v. talio, p. 363 Müll.: si animum contulisti in istam rationem, etc.,

si Roma condita est secundo anno Olympiadis septimae, etc.,

quos (tyrannos) si boni oppresserunt, recreatur civitas: sin audaces, fit illa factio,

si ita sensit, ut loquitur,

1, 27, 43: si modo hoc in Lycurgi potestate potuit esse,

si modo in philosophiā aliquid profecimus,

si quid sceleste fecit,

si quam opinionem jam vestris mentibus comprehendistis, etc.,

si quando regi justo vim populus attulit regnove eum spoliavit, etc.,

minime mirum, si ista res adhuc nostrā linguā inlustrata non est,

quid mirum, si haec invitus amisi?

miraris, si eo tempore matrona dicere potuit, escende?

minime est mirandum, si vita ejus fuit secura,

quod si fuit in re publicā tempus ullum, cum, etc., tum profecto fuit,

si quisquam fuit umquam remotus ab inani laude, ego profecto is sum,

etenim si nulla fuit umquam tam imbecillo mulier animo, quae, etc., certe nos, etc.,

si umquam in dicendo fuimus aliquid, tum profecto, etc.,

non, si tibi ante profuit, semper proderit,

non, si Opimium defendisti, idcirco te isti bonum civem putabunt,

neque enim, si tuae res gestae ceterorum laudibus obscuritatem attulerunt, idcirco Pompeii memoriam amisimus,

nec, si capitis dolorem facit, inutilis hominibus sol est,

nec mirum, eos si orationes turbaverant,

si hoc ita fato datum erat, ut,

plausum si quis eorum aliquando acceperat, ne quid peccasset pertimescebat,

si quando nostri navem religaverant, hostes succurrebant,

si quando suis fortunis forte desperare coeperant,

alte spectare si voles, etc.,

si jam eminebit foras,

si me audietis,

si mutuas non potero certum est sumam fenore,

id persequar, si potero, subtilius,

nihil (offendet) si modo opus exstabit,

si quid te volam, ubi eris?

si nostram rem publicam vobis et nascentem et crescentem ostendero,

tum magis assentiere, si ad majora pervenero,

expediri quae restant vix poterunt, si hoc incohatum reliqueris,

1, 24, 38: pergratum mihi feceris, si de amicitiā disputaris,

accommodabo ad eam (rem publicam), si potuero, omnem illam orationem, etc.... quod si tenere et consequi potuero, etc.,

si potuero,

si potuerit,

si modo id exprimere Latine potuero,

si modo interpretari potuero,

si ne ei caput exoculassitis,

de iis te, si qui me forte locus admonuerit, commonebo,

si habeat aurum,

abire hinc nullo pacto possim, si velim,

si velim,

cum ipsi auxilium ferre, si cupiant, non queant,

si singulos numeremus,

si Scipionis desiderio me moveri negem,

si ad verba rem deflectere velimus,

si quis varias gentes despicere possit, videat primum, etc.,

O si angulus ille accedat, qui, etc.,

O mihi praeteritos referat si Juppiter annos,

also alone: si nunc se nobis ille aureus arbore ramus Ostendat nemore in tanto!

si quā fata aspera rumpas, Tu Marcellus eris,

qui si unus omnia consequi posset, nihil opus esset pluribus, etc.,

quae descriptio si esset ignota vobis, explicaretur a me,

si ullum probarem simplex rei publicae genus,

quod non fecissent profecto, si nihil ad eos pertinere arbitrarentur,

O si solitae quicquam virtutis adesset,

and without O: si mihi, quae quondam fuerat... si nunc foret illa juventus,

perii, si me aspexerit!

victus sum, si dixeris,

Romani si casu intervenerint,

si aliter accidisset,

tum magis id diceres, si nuper in hortis Scipionis affuisses,

mansisset eadem voluntas in eorum posteris, si regum similitudo permansisset,

si id fecisses,

si quis in caelum ascendisset, etc.,

si aliquid de summā gravitate Pompeius remisisset,

istae artes, si modo aliquid, valent, ut acuant ingenia,

aut nemo, aut, si quisquam, ille sapiens fuit,

plures haec tulit una civitas, si minus sapientes, at certe summā laude dignos,

educ tecum omnes tuos: si minus, quam plurimos,

utrum cetera nomina digesta habes an non? Si non... si etiam,

si haec civitas est, civem esse me: si non, exsulem esse, etc.,

hic venit in judicium, si nihil aliud, saltem ut, etc.,

si aliud nihil,

intelleges esse nihil a me nisi orationis acerbitatem et, si forte, raro litterarum missarum indiligentiam reprehensam,

vereor, ne nihil sim tui, nisi supplosionem pedis imitatus et pauca quaedam verba et aliquem, si forte, motum,

quod si in philosophiā tantum interest... quid tandem in causis existimandum est?

quod si fuit in re publicā tempus ullum... tum profecto fuit,

quod si exemeris ex rerum naturā benevolentiae conjunctionem, nec domus ulla nec urbs stare poterit,

quod si non hic tantus fructus ostenderetur et si ex his studiis delectatio sola peteretur: tamen, etc.,

apud Graecos opprobrio fuit adulescentibus, si amatores non haberent,

si diligit multitudo, si fidem habet, etc.,

unam esse spem salutis docent, si eruptione factā extremum auxilium experirentur,

illud ignoscere aequum erit, si... ne tuam quidem gloriam praeponam, etc.,

dixerunt, in eo verti puellae salutem, si postero die vindex injuriae ad tempus praesto esset,

adjecerunt, Scipionem in eo positam habuisse spem pacis, si Hannibal et Mago ex Italiā non revocarentur,

dixit errare, si qui in bello omnis secundos rerum proventus expectent,

errat, si quis existimat facilem rem esse donare,

si oportet velle sapere, dare operam philosophiae convenit. Oportet autem velle sapere, etc.,

si enim est verum, quod ita conectitur: si quis oriente Caniculā natus est, in mari non morietur, illud quoque verum est: si Fabius oriente Canicula natus est, Fabius in mari non morietur,

quae si exsequi nequirem, tamen, etc.,

quae si causa non esset, tamen, etc.,

quae si dubia essent, tamen, etc.,

ibo et visam huc ad eum, si forte est domi,

jam sciam, si quid titubatum est, ubi reliquias videro,

fatis incerta feror, si Juppiter unam Esse velit urbem,

primum ab iis quaesivit, si aquam hominibus in totidem dies, quot frumentum imposuissent,

id modo quaeritur, si (lex) majori parti et in summam prodest,

jam dudum exspecto, si tuom officium scias,

hanc (paludem) si nostri transirent, hostes exspectabant,

Pompeius eadem spectans, si itinere impeditos deprehendere posset,

non recusavit quo minus vel extremo spiritu, si quam opem rei publicae ferre posset, experiretur,

statui expectandum esse si quid certius adferretur,

Philopoemen quaesivit si Lycortas incolumis evasisset,

expertique simul, si tela artusque sequantur,

Helvetii nonnumquam interdiu, saepius noctu, si perrumpere possent, conati,

temptata res est, si primo impetu capi Ardea posset,

L. Minucium cum omni equitatu praemittit, si quid celeritate itineris proficere possit,

circumfunduntur hostes, si quem aditum reperire possent,

fame et inopiā adductos clam ex castris exisse, si quid frumenti in agris reperire possent,

pergit ad speluncam, si forte eo vestigia ferrent,

saxa volvebant, si quā Possent tectam aciem perrumpere,

ad Gonnum castra movet, si potiri oppido posset,

milites in praesidio erant, si quo operā eorum opus esset,

alii offerunt se, si quo usus operae sit,

Carthaginiensibus in Hasdrubale ita, si is movisset Syphacem, spes omnis erat,

consul aedem Fortunae vovit, si eo die hostis fudisset,

is in armis tenuit militem, si opus foret auxilio,

ut patricios indignatio, si cum his gerendus esset honos, deterreret,

si deus si dea es,

hostiam si deo, si deae immolabant,